وقتی عددها کافی نیستند؛ داستانِ فاصله‌ی میان حسابداری و رهبری مالی

در بسیاری از شرکت‌ها، وقتی از بخش مالی صحبت می‌شود، ذهن به‌سرعت به سوی حسابداران می‌رود؛ کسانی که با نظم و دقت در عددها غوطه‌ورند، ترازنامه‌ها را می‌بندند، گزارش‌های مالیاتی می‌نویسند و در پایان هر ماه مطمئن می‌شوند هیچ رقمِ اشتباهی در میان نیست. این تصویر تا حدی درست است، اما فقط نیمی از ماجرا را روایت می‌کند. نیمی دیگر را کسانی می‌سازند که نه صرفاً عددها، بلکه معنا و آینده‌ی آن‌ها را می‌خوانند؛ همان‌هایی که ما آن‌ها را مدیران مالی می‌نامیم.

در ظاهر، مدیر حسابداری و مدیر مالی هر دو در یک ساختمان کار می‌کنند، از یک نرم‌افزار استفاده می‌کنند و حتی گزارش‌هایشان روی یک میز به امضای مدیرعامل می‌رسد. اما تفاوت میان این دو، تفاوت میان گذشته و آینده است. مدیر حسابداری می‌پرسد «چه شد؟»، در حالی که مدیر مالی می‌پرسد «چه می‌شود؟». یکی حافظِ صحتِ گذشته است، دیگری معمارِ آینده.

مدیر حسابداری می‌داند هر ریال از کجا آمده و به کجا رفته است؛ او وجدانِ مالی سازمان است. اما مدیر مالی باید بداند این ریال‌ها در آینده چه خواهند کرد. وقتی حسابدار گزارش می‌دهد که هزینه‌ی تبلیغات امسال نسبت به پارسال دو برابر شده، مدیر مالی باید بپرسد: «آیا این دو برابر شدن، دو برابر رشد هم به همراه آورده؟» این همان نقطه‌ای است که عدد از پوست خشک خود بیرون می‌جهد و به معنا بدل می‌شود.

مشکل از آن‌جا آغاز می‌شود که بسیاری از شرکت‌ها گمان می‌کنند اگر مدیری در حسابداری خبره است، می‌تواند بخش مالی را هم رهبری کند. اما واقعیت آن است که دقت در ثبت عددها با توانِ درک استراتژیکِ آن‌ها دو مقوله‌ی کاملاً متفاوت‌اند. مدیری که فقط حسابدار است، ممکن است در پیش‌بینی ریسک، تصمیم‌گیری در شرایط عدم قطعیت یا خلق مدل‌های مالیِ پویا دچار ضعف شود. در جهانی که تغییر هر روزه‌ی نرخ ارز، تحریم، سیاست‌های پولی و فناوری می‌تواند سرنوشت یک صنعت را عوض کند، نگاه صرفاً حسابداری می‌تواند حتی خطرناک باشد.

مدیر مالی باید هم شاعر باشد و هم مهندس. شاعر از این جهت که باید بتواند از دل عددها، روایت بسازد؛ روایتی که مدیرعامل، سرمایه‌گذار و تیم فروش را قانع کند. مهندس از آن جهت که باید ساختار تصمیم‌ها را بسازد؛ اینکه چه بخریم، کجا سرمایه‌گذاری کنیم، چه‌قدر ریسک بپذیریم و چطور هزینه‌ها را به نفع رشد سازمان بازچین کنیم.

در واقع، اگر مدیر مالی صرفاً حسابدار باشد، سازمان فقط «می‌داند چه کرده» اما نمی‌داند «چه باید بکند». گزارش‌ها درست خواهند بود، اما آینده همچنان مبهم. این همان تفاوت میان کسی است که در آینه نگاه می‌کند تا مطمئن شود لباسش مرتب است، با کسی که از پنجره بیرون را نگاه می‌کند تا مسیر حرکت را ببیند.

جهان کسب‌وکار امروز، از مدیران مالی انتظار دارد که زبان تحلیل را به زبان معنا ترجمه کنند؛ از اکسل به استراتژی، از داده به تصمیم. عددها مهم‌اند، اما تنها وقتی معنا دارند که به روایت بدل شوند. مدیر مالی کسی است که عدد را می‌خواند، اما فراتر از آن، آن را تفسیر می‌کند و از دل آن آینده‌ای می‌سازد که هنوز روی هیچ برگه‌ای نوشته نشده است.

منابع:

1. “Finance Manager vs. Accounting Manager: Key Differences” از سایت Indeed — https://www.indeed.com/career-advice/finding-a-job/finance-manager-vs-accounting-manager (Indeed)
2. “What’s the Difference Between Finance and Accounting?” از سایت Southern New Hampshire University (SNHU) — https://www.snhu.edu/about-us/newsroom/business/finance-vs-accounting (Southern New Hampshire University)
3. “Finance vs. Accounting: What’s the Difference?” از سایت Harvard Business School Online — https://online.hbs.edu/blog/post/finance-vs-accounting (Harvard Business School Online)
4. “Finance Managers vs Accounting Managers: What’s the Difference?” از سایت Abacum — https://www.abacum.ai/blog/fpa-manager-vs-accounting-manager (Abacum)
5. “The Difference Between Accountant & Finance Manager” از سایت Best Accredited Colleges — https://bestaccreditedcolleges.org/articles/difference-between-accountant-finance-manager.html (Best Accredited Colleges)